Vlotvaartuigen
Watertoerisme is een van de meest emotionele vormen van “wilde” toerisme.
Het heeft alles: volledige onderdompeling in de natuur, autonomie, en ongekende geneugten zoals vissen (en wat voor vissen!). Hier kun je snel groeien van een naïeve, weinig wetende beginner tot een doorgewinterde, ongeschoren professional.
De rivieren van ons land bieden een enorme keuze: van rustig varen met vrienden op een langzaam stromende taigarivier tot het spelen van Russische roulette met een bergrivier in de Kaukasus, de Sayanen of het Altajgebergte.
Om een passende keuze te maken binnen dit aanbod, is het belangrijk om het juiste vlotvaartuig te kiezen. Laten we eens kijken naar deze vlotvaartuigen, wat ze kunnen, en hoe ze van elkaar verschillen.
In grote lijnen kunnen vlotvaartuigen worden onderverdeeld in drie klassen (net zoals bij echte oorlogsschepen): licht, middelzwaar en zwaar.
Daarnaast bestaan er ook enkele tussentypen – hybride constructies. Maar deze zijn bedoeld voor specifieke soorten tochten en lokaal gerichte doelen.
- De lichte klasse omvat kajaks en kano’s.
Kajak boot foto
De kajak is een smalle, lange boot met een scherpe vorm, vaak bedoeld voor één persoon (al zijn er ook twee- en driepersoonsmodellen). Professionals doen ermee de meest indrukwekkende stunts.
Zo kan een kajakker, wanneer hij omslaat (wat vaak gebeurt bij tochten), zonder uit de kajak te stappen zichzelf weer rechtop krijgen, net zoals de baron van Münchhausen zichzelf samen met zijn paard uit een moeras trok.
Deze techniek noemt men de “eskimorol”.
Eén nadeel: de kajak is nogal groot en onhandig voor transport, omdat hij niet demonteerbaar is. Daarnaast is er in kajaks geen ruimte voor bagage.
Daarom hebben kajakkers tijdens waterexcursies altijd “sherpa’s” nodig – een ander soort vlotvaartuig met een bemanning die hun bagage vervoert.
Rubberen kano - opblaasbare boot foto
De meest voorkomende en, zoals gezegd, zeer succesvolle variant binnen deze klasse is de kano, vooral de tweepersoonsvariant. Kano’s kunnen frame- of opblaasbaar zijn.
Opblaasbare kano’s zijn licht, compact en hoeven niet in elkaar gezet te worden. Je pompt ze op met een pomp – en je bent klaar om te vertrekken.
Maar! Opblaasbare kano’s hebben vrijwel geen kiel, waardoor ze snel van richting veranderen tijdens het peddelen. Dat vereist veel aandacht en kracht om ze op koers te houden.
Bovendien is een opblaasbare kano behoorlijk onvoorspelbaar: alsof het een grillige vrouw is, kan ze onverwacht omslaan of “iets onverwachts doen”.
Frame-kano
De constructie van een frame-kano blijkt uit de naam. Eerst wordt er een stevige frame van standaard onderdelen (die in de set zitten) in elkaar gezet. Het materiaal van het frame kan hout of licht metaal zijn.
Er is nauwelijks verschil tussen beide materialen; het beïnvloedt de sterkte niet. Het hangt meer af van persoonlijke voorkeur.
Het voltooide frame wordt dan in een waterdichte en zeer sterke buitenlaag “gepropt”, “geduwd” of “geplaatst”. Klaar, klaar voor vertrek!
Eén tip: neem minstens een week vóór de tocht de tijd om het in elkaar zetten uit te proberen.
Er zullen ongetwijfeld momenten zijn waarop je gefrustreerd boven een hoop onderdelen staat en de handleiding vasthoudend roept: “Wat staat hier geschreven? Dit past helemaal niet!”
Het is ook nuttig om op het water te oefenen met instappen en vooral uitstappen uit de kano. Dat vergt wat handigheid, die je alleen in de praktijk kunt opdoen.
Ervaring uit talloze tochten leert: kano’s zijn geschikt voor rivieren met lagere moeilijkheidscategorieën (over categorieën kun je niet alleen online leren, maar ook door ervaren vlotvaarders te raadplegen).
Ze zijn ruim, behoorlijk stabiel, snel (bij stilstaand water en een goed samenwerkende ploeg kunnen ze een snelheid van 7-8 km/u behalen) en waarschijnlijk de beste keuze voor nauwe snelstromende rivieren met drempels tot maximaal 1 meter hoog.
- De middelzware klasse wordt stevig gedomineerd door catamarans.
Catamaran voor bergrivieren
Qua bemanning zijn catamarans er in tweezitters en vierzitters. Tweezitters lijken qua vaareigenschappen en veiligheid meer op kano’s en worden zelden gebruikt bij tochten met de vijfde of zesde moeilijkheidsgraad.
Vierzits catamarans daarentegen kunnen zich vaak meten met de vaartuigen van de zware klasse – vlotten. Het algemene uiterlijk van een catamaran kennen we waarschijnlijk allemaal wel. Twee langwerpige, langgerekte drijvers, verbonden met een stevig frame, en vier roeiers. De drijvers zijn dubbel: de binnenste laag is gemaakt van luchtdicht materiaal en de buitenste, met een kleinere diameter, is gemaakt van stevig en duurzaam textiel. Het frame kan van metaal zijn, bijvoorbeeld van een lichtmetaalsoort, maar het kan ook ter plaatse van hout worden gemaakt. In dat geval zal de catamaran natuurlijk enigszins aan elegantie inboeten.
Tegenwoordig kun je een catamaran kopen en zelfs op maat laten maken naar jouw wensen.
Laten we ons even richten op de geschiedenis.
Geschiedenis van catamarans
Hier mogen wij, inwoners van Rusland, een beetje trots zijn. Als Rusland niet per se de bakermat van olifanten is, dan toch zeker wel van toeristische catamarans.
In de voormalige Sovjet-Unie werd de catamaran al lange tijd en op grote schaal gebruikt als middel voor het varen over rivieren en andere waterwegen. Aangezien er echter geen fabrieksproductie van deze boten was, maakte iedereen zijn eigen catamaran op eigen risico en naar eigen inzicht.
Het spreekt voor zich dat met zo’n verscheidenheid de vooruitgang snel ging en dat er tegen 1983 optimale technische kenmerken voor de catamaran waren vastgesteld. Het belangrijkste was dat de bemanning afscheid nam van het zitten op hun “achterste” en overschakelde naar een knielende positie, waarbij de roeier op zijn knieën op de drijver zat.
Om niet van de catamaran te vallen, worden de dijen bevestigd met zachte of harde beugels. Deze op het eerste gezicht puur technische finesse verhoogde zijn mogelijkheden aanzienlijk, waardoor de catamaran competitief werd met rafts.
Laten we een nadeel van de catamaran vergelijken met de raft: de waterverplaatsing is 4-6 keer kleiner. Maar daar staat tegenover dat de catamaran een negatieve snelheid kan hebben – wanneer de roeiers achteruit peddelen; hij kan zelfs tegen de stroom in varen.
Op bergstromen zal het overigens nauwelijks iemand te binnen schieten om tegen de stroom in te varen, maar het is mogelijk een rivier over te steken zonder noemenswaardige hoogte te verliezen.
Met andere woorden, de vierpersoons catamaran is een echte “werkpaard” voor elke complexe, extreme tocht.
Laten we nog een ander kenmerk benadrukken: geen enkel ander vaartuig geeft zijn bemanning zo’n moeilijk onder woorden te brengen vaardigheid als “gevoel voor water” zoals de catamaran dat doet. Daarom zijn catamaranvaarders vaak uitstekende rafters (naarmate ze ouder worden, schakelen velen over naar rafts, want de catamaran is toch meer geschikt voor de jeugdige en lenige avonturiers). Overstappen van een raft naar een catamaran gebeurt daarentegen vrijwel nooit.
Buitenlanders maakten kennis met Russische catamarans in 1983, op een water-rally op de rivier de Tsjoea in Altaj.
Daar zagen de Russen voor het eerst de buitenlandse opblaasbare rafts. Amerikanen bekeken zorgvuldig de verschillende catamarans, maakten foto’s en deden onderzoek.
Twee jaar later brachten ze op dezelfde “Tsjoea-rally” hun eigen fabrieksmatig geproduceerde catamarans mee: elegante, gladde boten, in diverse kleuren! Toch wonnen ze geen prijzen.
- Laten we nu overstappen naar de zwaardere categorie van vaartuigen – de rafts.
Raft - opblaasbare boot voor extreme tochten
Bij de ontwikkeling daarvan waren er twee parallelle, onafhankelijke lijnen.
De eerste is wat tegenwoordig wordt aangeduid als “raft” – de Amerikaanse raft, die momenteel ook in Rusland zeer wijdverbreid is.
Een raft is een vaartuig met een platte onderkant en een ovale vorm. Langs de opblaasbare zijden zitten de roeiers, die roeispanen met één blad zoals op een catamaran gebruiken.
Wat is het voordeel van een raft ten opzichte van bijvoorbeeld catamarans of Russische rafts? Hetzelfde als McDonald’s ten opzichte van onze lokale eethuizen – toegankelijkheid, brede verspreiding, eenvoud en bescheidenheid.
Voor massatochten, die relatief veilig zijn en geen verfijnde techniek vereisen, is dit ideaal!
Russische raft
Over onze zelfgemaakte rafts gesproken. De Amerikanen, die ze op de eerder genoemde rally zagen, gaven ze de naam “Russian raft”.
De moderne “Russian raft” bestaat uit 4-5 dwarsdrijvers met een grote diameter van 1 meter of meer. De drijvers zijn verbonden met een houten frame, dat ter plekke wordt gemaakt.
Een raft bouwen is zowel een wetenschap als een kunst, en onmisbaar is een ervaren scheepsbouwer. Het juiste hout moet worden gekozen, geschild, boven een vuur gedroogd en in de juiste vorm gehakt. Aan de voor- en achterkant worden roeisteunen geïnstalleerd – driehoeken van hout waarop de riemen rusten. Een bijzondere kunst is het maken van lange riemen van vier meter of meer.
Zoals je kunt zien, is het een langdurig proces dat vaardigheid met de bijl vereist. Maar wat een genot is het om naar een met eigen handen gebouwde ‘dreadnought’ te kijken! Zelfs de “luie” catamaranvaarders (die hun vaartuig allang hebben opgebouwd) bewonderen het vaartuig dat klaar is om te water gelaten te worden.
En wanneer de raft krachtig en zelfverzekerd over de ruwe golven gaat, wanneer de bemanning kalm en synchroon werkt, zonder haast of onrust – nee, geen enkele raft kan zoveel esthetisch plezier bieden. Helaas! Een echte Russische raft in actie, op het water, zien – dat is tegenwoordig zeldzaam geworden. Ze sterven uit als mammoeten.
Afbeelding van een raft op een rivier - chester
De nieuwsgierige geest van de toeristische watersporter kan niet stil zitten (althans tot voor kort was dat zo), en dus doken er constant hybride ontwerpen op.
Het doel is nobel: hoe kunnen we iets verzinnen dat licht, betrouwbaar, veilig en uitsluitend uit voordelen bestaat? Laten we één type vaartuig noemen dat zich bewezen heeft – de chester (een lokale naam, wijdverspreid in Siberië; in andere regio’s kan het een andere naam hebben). Het bestaat uit twee dwarsdrijvers, verbonden door een frame. Op de drijvers zitten twee roeiers tegenover elkaar met catamaranpeddels.
De chester heeft een geschikte plaats gevonden tussen de raft en de catamaran: een grote waterverplaatsing (en dus stabiliteit tegen omslaan) en een opmerkelijke dwarse wendbaarheid. Hier is een korte beschrijving van de constructie en mogelijkheden van verschillende soorten vaartuigen. Kies waarmee je wilt beginnen.
Maar wat je ook kiest, geloof me: extreme watersporttoerisme is een geweldige, puur mannelijke activiteit die je kracht op de proef stelt.
Video
Bekijk een video van een rafting op een catamaran:
De gevaarlijkste sport Raften is gevaarlijk. Maar wat is de gevaarlijkste sport ? De top 10 vind je onder de afbeelding.
De technologie heeft zijn werk gedaan: naast kajaks en catamarans kun je ook varen op een aquaskipper – je zult er geen spijt van krijgen.
Terug naar het vaste land – wat is een waveboard ?
