Wszystko o falach do surfingu: formowanie w oceanie, rodzaje, cechy, terminologia, wideo

Anatomia fali Fale, ich piękno, nieustanny ruch i zmienność nie przestają zadziwiać człowieka.

Warto zrozumieć, że zmiany w oceanie zachodzą co sekundę, fale są nieskończenie różnorodne i unikalne.

Udane surfowanie jest niemożliwe bez zrozumienia, jak powstają i rozprzestrzeniają się fale, co wpływa na ich prędkość, siłę, kształt i wysokość.

Na początek przyjrzyjmy się terminologii.

Anatomia fali

Powstawanie fal Okresowe wahania wody względem pozycji równowagi nazywają się falami.

Fala składa się z następujących elementów:

podstawa – dolna płaszczyzna;
grzbiet (lip, z angielskiego lip – warga);
front – linia grzbietu;
tuba (tube/barrel) – obszar, gdzie grzbiet zderza się z podstawą;
ściana (wall) – nachylona część, po której porusza się surfer;
ramię – obszar, gdzie ściana staje się łagodniejsza;
szczyt – punkt spadku fali;
impact zone – miejsce, gdzie grzbiet opada.

Z czego składa się fala Ze względu na zmienność fal, ich pomiar jest wyjątkowo trudny. Fale ocenia się za pomocą kilku parametrów.

Wysokość – odległość od podstawy do grzbietu. Mierzy się ją na różne sposoby. W raportach dla surferów wskazuje się różnicę w wahaniach meteorologicznych boi. Czasem wysokość fali podaje się w „wysokościach”.

Ponieważ sportowiec sunie po fali zgięty, jedna „wysokość” odpowiada około 1,5 metra.

Długość – odległość między sąsiednimi grzbietami.

Stromość – stosunek wysokości do długości fali.

Okres – czas pomiędzy dwiema falami w grupie (secie).

Przyczyny i cechy powstawania fal

Jakie fale występują w oceanie Wbrew powszechnym wyobrażeniom, fale morskie czy oceaniczne nie powstają od przybrzeżnych wiatrów. Najbardziej powszechne fale tworzą się daleko w oceanie.

Wiatr, który długo wieje w jednym kierunku, porusza ogromnymi masami wody, niekiedy rozmiarami przypominającymi wielopiętrowe budynki. Silne wiatry powstają w strefie bardzo niskiego ciśnienia, charakterystycznej dla antycyklonów.

Podczas umiarkowanego wiatru na powierzchni oceanu pojawiają się strome, krótkie fale, zwane „białymi grzywkami”.

Na początkowym etapie tworzenia się fale dwuwymiarowe, których wysokość nie przekracza długości, biegną równoległymi rzędami grzbietów. Gdy wiatr przybiera na sile, grzbiety znikają, natomiast długość fali rośnie szybciej.

Gdy prędkość fali osiąga równowagę z prędkością wiatru, wzrost grzbietów ustaje. W tym momencie zwiększają się prędkość, długość i okres fal, zaś ich wysokość i stromość maleją. Takie długie fale są bardziej odpowiednie do surfingu .

Jak powstają fale

W trakcie nasilenia sztormu młodsze fale nakładają się na starsze, a wzburzenie wody wydaje się chaotyczne. Gdy osiąga ono szczyt, fale stają się maksymalnie długie, z rozległymi frontami. W tym przypadku długość grzbietów może wynosić setki metrów (rekord – do 1 km).

Fale, których wysokość grzbietu przewyższa długość fali kilkukrotnie, nazywane są trójwymiarowymi. Najczęściej składają się one z naprzemiennych „pagórków”, „garbów” i „zagłębień”. Fale nadchodzą w grupach (setach) po 2–10. Najczęściej po 3 fale. Zazwyczaj środkowa fala jest najwyższa i najbardziej regularna w secie.

Jakie fale są charakterystyczne dla Peniche →

Co porusza wiatr

Fale surfing Każda nowa fala podnosi i następnie obniża masy wody.

Ciekawostka: cząsteczki wody poruszają się nie w linii poziomej, ale po okręgu o nierównym kształcie lub elipsie, prostopadle do frontu fali.

W rzeczywistości trajektoria ruchu cząsteczek wody przypomina pętle: na intensywny ruch obrotowy „koła wodnego” nakłada się słaby ruch postępowy w kierunku wiatru.

Tak powstaje profil fali: jej nawietrzny stok jest łagodny, a podwietrzny – stromy.

Z tego powodu grzbiety fal pochylają się, tworząc pianę.

Podczas wiatru nie przemieszcza się masa wody, lecz profil fali. Dlatego zagubiona przez surfera deska będzie oscylować w górę i w dół, przód i tył, powoli kierując się ku brzegowi.

Co określa parametry fal

Gigantyczne fale w oceanie Na parametry fal wpływają prędkość i czas trwania wiatru, zmiany jego kierunku; głębokość zbiornika wodnego oraz długość rozbiegu fali.

Długość rozbiegu zależy od wielkości obszaru wodnego.

Działania wiatru muszą być wystarczające, aby objąć całą przestrzeń.

Dlatego stabilne fale do surfingu znajdują się zazwyczaj na wybrzeżu oceanicznym.

Kiedy prędkość wiatru zmienia się i jego kierunek zmienia się o więcej niż 45 stopni, poprzednie fale zwalniają, a następnie tworzy się nowy system fal.

Swelle

Zdjęcie fali oceanu Po osiągnięciu maksymalnych rozmiarów fale wyruszają w podróż w kierunku brzegów. Wyrównują się: mniejsze fale zostają pochłonięte przez większe, a wolniejsze przez szybsze.

Zespół fal o tej samej wielkości i mocy, wygenerowany przez sztorm, nazywany jest swell. Droga swellu do brzegu może wynosić tysiące kilometrów.

Rozróżniamy swell wiatrowy i swell gruntowy.

Pierwszy nie nadaje się do surfingu: fale w nim nie pokonują dużej odległości i załamują się już na większej głębokości.
Drugi to idealny wybór: jego długie, szybkie fale mogą pokonać długą trasę i będą bardziej strome podczas załamania.

Swelle różnią się amplitudą i okresem. Im dłuższy okres, tym wyższa jakość i bardziej regularne fale.

Na Bali jako swell wiatrowy określa się fale z okresem krótszym niż 11 sekund. Powyrzej 16 sekund to już świetne fale, a okres 18 sekund to szczęście, na którego złapanie zjeżdżają się profesjonalni surferzy.

Dla każdego spotu znane jest optymalne kierunek swellu, w którym tworzą się fale najwyższej jakości.

Załamanie fal

Rodzaje fal w oceanie W miarę przemieszczania się ku brzegowi, gdy napotykają mielizny, rafy i wyspy, fale sukcesywnie tracą swoją pierwotną energię.

Im większa odległość od centrum sztormu, tym słabsze są fale.

Kiedy fale spotykają płytką wodę, masa wody nie ma dokąd uciekać, więc zaczyna wznosić się ku górze.

Okres fal się skraca, fale stają się bardziej zwarte, zwalniają, stają się krótsze i bardziej strome. W ten sposób powstaje fala odpowiednia do surfingu.

W końcu grzbiety zaczynają się przewracać, dochodzi do załamania fal. Im większa różnica głębokości, tym stroma i wyższa będzie fala!

Fale tego typu pojawiają się wokół raf, skalistych wybrzeży, zatopionych statków lub tam, gdzie występuje stroma piaszczysta mielizna.

Grzbiet fali zaczyna rosnąć, gdy głębokość jest równa połowie wysokości fali.

Kierunki wiatru

Wysokość sztormowych fal w oceanie Surferzy wstają o świcie, aby surfować na spokojnych wodach przy bezwietrznej pogodzie – to idealne warunki.

Jakość fal zależy od wiatru przybrzeżnego, a jedne z najlepszych fal można znaleźć tutaj → .

Onshore – wiatr wiejący z oceanu w kierunku brzegu.

Wiatr ten „zdmuchuje” grzbiety fal, rozbija je, przez co stają się nierówne; nie pozwala im stanąć pionowo.

Onshore sprawia, że fale załamują się wcześniej. To najgorszy wiatr dla surfingu, potrafi zniszczyć cały surfingowy dzień.

Niebezpieczne jest, gdy kierunek wiatru i swellu są takie same.

Offshore – wiatr wiejący z brzegu w stronę oceanu.

Jeśli nie wieje zbyt mocno, nadaje falom odpowiedni kształt, „podnosi” je i opóźnia moment ich załamania.

To wiatr idealny do surfingu.

Crossshore – wiatr wiejący wzdłuż brzegu.
Nie poprawia jakości fal, a czasem mocno pogarsza ich strukturę.

Rodzaje fal

Fale w oceanie Closeout – zamknięta fala, która załamuje się równocześnie na całej długości, przez co jest nieodpowiednia do surfingu.

Płaskie fale nie charakteryzują się prędkością ani stromizną. Przy niewielkim nachyleniu dna załamują się powoli, nie tworząc wysokiej ściany ani tuby, przez co polecane są dla początkujących.

Plunging waves – potężne, szybkie, wysokie fale pojawiające się przy gwałtownym spadku głębokości dna. Tworzą barwne efekty umożliwiające wykonywanie trików. Formują tuby, pozwalając na jazdę wewnątrz nich.

Preferowane przez profesjonalistów, ale są niebezpieczne dla początkujących – spadki z takich fal są częste.

Typy spotów surfingowych

Spoty surfingowe Miejsce, gdzie formuje się fala, nazywa się surf-spotem. Charakter fali zależy od struktury dna morskiego.

Beach-break – miejsce, gdzie fale załamują się na piaszczystym dnie. Na odcinku o różnej głębokości fala wygina się i załamuje w kierunku mielizny. To daje surferowi możliwość zjeżdżania po wodnej ścianie.

Beach-breaki, takie jak w francuskim miasteczku Hossegor, są najlepsze dla początkujących, ponieważ piaszczyste dno zmniejsza ryzyko urazu w razie upadku.

Cechą takich spotów jest to, że zmiany ukształtowania piasku powodują przesunięcia miejsc, gdzie fale się załamują. Piki – miejsca załamania fal – z tego powodu „przemieszczają się”.

Typowy jest taki obraz dla australijskich beach-breaków, podczas gdy na Bali piaski są relatywnie stabilne.

Dla doświadczonych surferów surfing na plażowych falach, które stale się zamykają, nie jest interesujący. Szukają spotów z niejednorodnym ukształtowaniem dna, które oferują różnicę w wysokości fal.

Reef-break – miejsce z rafą lub stosami kamieni na dnie. Gwałtowny spadek głębokości generuje wysoką falę z „tubami”, która załamuje się później.

Główną zaletą takich fal jest ich stabilność i przewidywalność. Rafa często osłaniana jest przez piaszczystą mieliznę, co ułatwia dotarcie surferom do punktu startowego. Rifowe fale są preferowane dla zaawansowanych surferów, ale z powodu ostrych krawędzi raf i skał są niebezpieczne w przypadku upadku.

Przykłady – Pipeline na Hawajach, większość miejsc surfingowych na Bali. To właśnie te klasyczne fale są uwiecznione na najlepszych materiałach wideo o surfingu.

Typy fal surfingowych

Point-break – najdłuższe fale, które powstają, gdy swell napotyka na wystającą z wody przeszkodę: przylądek, jak irlandzki , półwysep, jak Cornwall , grzbiet skalny czy skałę.

Po opłynięciu przeszkody tworzą się idealnie ukształtowane fale, które łamią się stopniowo na przestrzeni setek metrów. Umożliwiają one długie przejazdy.

Przykłady – spot Medewi na Bali, Bells Beach w Australii.

Lewostronne, prawostronne, szczytowe fale

Różne fale do surfingu Kierunek fali określa się patrząc od strony morza, z perspektywy surfera zmierzającego w kierunku brzegu.

Fala lewostronna łamie się od prawej do lewej.

Sportowiec będzie ślizgał się po ścianie fali w lewo, żeby nie zostać przygniecionym grzebieniem.

Z brzegu wygląda to odwrotnie, jak ruch w prawo.

Fala prawostronna – przeciwieństwo fali lewostronnej.

Fala szczytowa łamie się jednocześnie w dwóch kierunkach, umożliwiając dwóm surferom poruszanie się w przeciwnych kierunkach.

Wpływ przypływów

Wpływ przypływów w surfingu Na formowanie się fal wpływa również poziom wody w oceanie, który podnosi się dwa razy dziennie podczas przypływów.

Powszechnym błędnym przekonaniem jest, że surfing jest najlepszy podczas przypływu. To nieprawda – każde miejsce ma swoje optymalne warunki do idealnych fal.

Podczas odpływu początkującym łatwiej uderzyć o skały na dnie.

Podczas maksymalnego przypływu duże fale przybrzeżne utrudniają wejście do oceanu.

Przed rozpoczęciem surfowania warto zapoznać się z charakterystyką miejsca i harmonogramem przypływów.

Fale to tajemnicze i fascynujące zjawisko natury. Idealna fala dla każdego surfera jest inna. Początkujący marzą o dłuższym przejeździe bez upadku, ktoś inny chce wykonywać zwroty po równych ścianach fal, ślizgać się z wysokiego grzebienia lub poruszać się wewnątrz szybkiej, okrągłej tuby.

Jednak wszyscy marzą o uczuciu bycia potężnym pogromcą szalejącego żywiołu, który pokonał strach, nieumiejętność i własne słabości!

Jak narodził się surfing →