سال به سال مجموعه ورزش‌های زمستانی با رشته‌های جدیدی غنی‌تر می‌شود. برخی از این رشته‌ها صرفاً در میان علاقه‌مندان به ورزش باقی می‌مانند، در حالی که برخی دیگر به رسمیت بین‌المللی دست یافته و حتی با گذشت زمان وارد برنامه بازی‌های المپیک زمستانی نیز شده‌اند.
ده یا پانزده سال پیش، بسیاری از مردم حتی نامی از رشته‌هایی مانند کرلینگ، اسکلتون، اسکیت سرعت (شورت‌ترک)، هاف‌پایپ یا اسلوپ‌استایل نشنیده بودند، اما امروز این‌ها بخشی از رشته‌های المپیک هستند. اما ورزش‌های اکستریم زمستانی تازه‌تری هم وجود دارند!
درایتولینگ
کلنگ‌های یخ، کرامپون‌ها، و ابزارهای دیگر کوهنوردی از زمانی که کوهنوردی به وجود آمد، مطرح بوده‌اند. اما “ابزار خشک” یا درایتولینگ یک رشته کاملاً جدید در ورزش است. این ورزش طنزاً به “ناهماهنگ‌ترین شاخه سنگ‌نوردی” معروف است. درایتولینگ جایگزینی عالی برای ورزشکارانی است که علاقه چندانی به یخ ندارند و می‌خواهند در محیطی کنترل‌شده‌تر تمرین کنند.
این شاخه از کوهنوردی مستلزم صعود از شیب‌های تقریباً عمودی با استفاده از ابزارهای ویژه‌ی یخ‌نوردی است – کلنگ‌هایی که دست می‌گیرند و کفش‌هایی با کرامپون برای پاها. تکنیک خاصی در درایتولینگ وجود دارد که به طور قابل توجهی با هر نوع دیگری از سنگ‌نوردی متفاوت است. جزئیات فنی مهم در مقاله Three Drytooling tips مطرح شده است.
ورزشکاران غالباً درایتولینگ را در صخره‌های برهنه در فصول غیرفعال سال تمرین می‌کنند و این رشته به‌ویژه در مناطقی که تحت تأثیر گرمایش جهانی قرار گرفته، محبوب شده است. مکان‌های مناسب برای درایتولینگ شامل غارها و صخره‌های عمودی است که برای سنگ‌نوردی مناسب نیستند. مسیرها معمولاً ترکیبی از گیره‌های طبیعی و سوراخ‌های حفر شده توسط کوهنوردان هستند.
این موضوع باعث بروز اختلاف‌نظرهایی میان حامیان کوهنوردی کلاسیک شده است. کوهنوردان سنتی از این که درایتولرها گیره‌ها و سطوح قابل استفاده مسیرهای معمولی کوهنوردی را تخریب می‌کنند، ناراضی هستند. حتی صخره‌های خراشیده و زخمی شده نیز برای افراد غیرمتخصص در این حوزه ظاهری ناراحت‌کننده دارند.
drytooling-na-skalodrome
درایتولینگ شکلی فنی و اکستریم از صعود است که بسیاری از حرکات آن غیرطبیعی و ناهماهنگ هستند و نیاز به راه‌حل‌های خلاقانه و آمادگی بدنی بی‌نقص دارند.
شرکت‌هایی مانند Petzl، Black Diamond و شرکت روسی Krukonogi شروع به تولید ابزارهای ویژه برای درایتولینگ کرده‌اند.
ابزار درایتولینگ
امروز طرفداران درایتولینگ مسیرهایی با درجه‌بندی‌های مختلف، از ساده‌ترین تا دشوارترین (از M1 تا M15) دارند که شامل شیب‌های عمودی، معکوس، و “میکس” (ترکیبی از قسمت‌های صخره‌ای و یخی) می‌باشد. بسیاری از این مسیرها در کریمه، قفقاز، کوه‌های تاترا در جمهوری چک، کوه‌های نروژ، و کانادا قرار دارند.
برای درایتولینگ، سالن‌هایی بر روی صخره یا حتی از جنس چوب ساخته می‌شوند. جالب است بدانید تقریباً همه سنگ‌نوردان مبتدی اولین صعودهای خود را “روی تخته” انجام می‌دهند.
اخلاق و زیبایی‌شناسی درایتولینگ با حفظ محیط زیست در مقاله Rules for Dry Tooling توضیح داده شده است.
ناتوربان
ورزشی به نام ناتوربان کمتر شناخته‌شده است، اما هر کسی شاید در دوران کودکی نسخه‌ای ابتدایی از آن را انجام داده باشد. زیرا پشت این نام – Naturbahn (از زبان آلمانی به معنای “مسیر طبیعی”) – چیزی جز سر خوردن روی یک سُرسُره طبیعی نیست، شبیه همان کاری که کودکان روی سرسره‌های برفی انجام می‌دهند.
جالب است بدانید که در آماده‌سازی مسیرهای مسابقات بین‌المللی، محدودیت‌های شدیدی برای رعایت اصل «طبیعی بودن» مسیر وجود دارد: هرگونه تغییر مصنوعی در سطح زمین، استفاده از برف مصنوعی یا افزودن مواد شیمیایی برای حفظ طولانی‌مدت برف اکیداً ممنوع است.
دستورالعمل‌ها شامل طول مسیر (معمولاً بین ۰.۸ تا ۱.۲ کیلومتر)، تعداد پیچ‌ها، منحنی‌ها و شعاع آنها، همچنین شیب متوسط و حداکثری مسیر (۱۳ و ۲۵ درجه به ترتیب) می‌باشد. این یکی از هیجان‌انگیزترین و پرآدرنالین‌ترین ورزش‌های اکستریم زمستانی است.
این ورزش در اروپا از مدت‌ها پیش رواج داشته و از سال ۱۹۷۰ مسابقات قهرمانی قاره‌ای برگزار می‌شود. تلاش‌هایی برای افزودن این رشته به برنامه المپیک صورت گرفته، اما تاکنون این پیشنهاد، از سوی فدراسیون جهانی ورزش‌های سورتمه‌سواری پذیرفته نشده است – چرا که ناتوربان هنوز در خارج از اروپا چندان محبوب نیست.
مسابقات در سه دسته برگزار می‌شوند: انفرادی و دو نفره در مردان و انفرادی در زنان. شرایط عالی برای تمرینات و برگزاری مسابقات در دامنه‌های آلپ اتریش و ایتالیا ایجاد شده است، همچنین مسیرهای خوبی در آلمان، سوئیس و لهستان وجود دارند. نه چندان دور در روسیه نیز مسیری مطابق با تمام استانداردهای لازم افتتاح شده است. اولین مرحله جام جهانی ناتوربان در سال 2019 در مسکو برگزار خواهد شد.اسکوال (Skwal)
در نگاه اول، این ورزش شبیه اسنوبورد به نظر می‌رسد. در اصل، وقتی این نوع اسکی کوهستانی ظاهر شد، حتی کارشناسان ورزشی نیز چنین برداشتی داشتند و در مسابقات اسنوبورد، شرکت‌کنندگان اسکوال نیز حضور داشتند. اما آنها بارها و بارها موفق به پیروزی شدند، که منجر به تفکیک اسکوال به یک رشته جداگانه شد.
تخته اسکوال
یک نکته جالب در مورد خلق این ابزار ورزشی جدید، یعنی اسکوال، وجود دارد. یکی از اسکی‌بازان معروف فرانسوی به نام “پاتریک بالمین” که به‌خوبی بر تکنیک‌های اسکی کلاسیک و مهارت‌های اسنوبورد مسلط بود، دچار دوگانگی در انتخاب شد. به‌جای تردید و انتخاب یکی از این دو ورزش، او تخته جدیدی طراحی کرد که ترکیب هر دو ابزار را در خود داشت.
تخته اسکوال نوعی ترکیب از اسکی کوهستانی و اسنوبورد است که دارای ویژگی‌های هر دو ابزار بوده و در مرکز باریک‌تر و در لبه‌ها عریض‌تر است. تفاوت آن با اسنوبورد در نحوه قرارگیری ورزشکار است – او رو به مسیر ایستاده و می‌تواند چرخش‌های عمیق و مانورهای سریع در دو جهت انجام دهد. تکنیک سر خوردن با این ابزار نسبتاً سخت‌تر بوده و نیاز به آمادگی ویژه‌ای از طرف ورزشکار دارد.
skwal
این رشته ورزشی که نسبتا جوان است، دارد به‌تدریج طرفداران بیشتری پیدا می‌کند. محبوبیت آن در روسیه نیز در حال افزایش است. شرکت‌های ورزشی تجهیزات لازم این رشته را از بهترین تولیدکنندگان اروپایی ارائه می‌دهند. انجمن اینترنتی اسکوال‌سواران روسیه فعالانه فعالیت می‌کند و اعضای آن تجربیات خود درباره تجهیزات جدید، مسیرهای مناسب، مشاوره‌ها و عکس‌های خود را به اشتراک می‌گذارند.
اسنواسکوت (Snowscoot)
علاقه‌مندان به دوچرخه‌سواری کوهستان در زمستان وقتی دور و اطراف برف است چه کنند؟ هیچ مشکلی نیست – برای این مشکل اسنواسکوت یا “بایک‌برد” طراحی شده است. این ابزار ترکیبی از اسنوبورد و اسکوتر چرخ‌دار است.
اسنواسکوت
ساختار اسنواسکوت شامل دو تخته اسکی پهن با نوک‌های خمیده در سمت جلو و عقب است. روی تخته بلندتر، چارچوب و بست‌هایی برای کفش‌های سوار نصب شده است. تخته دیگر کوتاه‌تر است و با فرمانی شبیه به فرمان دوچرخه متصل شده که به انتخاب جهت حرکت یا ترمز کمک می‌کند. ورزشکار روی این “اسکوتر برفی” با زانوهای خمیده ایستاده است و تعادلش را حفظ می‌کند.
اسنواسکوتینگ حرفه‌ای
اسنواسکوت در سال 1991 توسط “فرانک پتود” در جریان مسابقات Concours Lépine در فرانسه ابداع شد. همان زمان پتود این ابزار ورزشی را ثبت اختراع کرد.
آزمایش ابزار جدید، سال‌های 1991-1996
تولید انبوه این ابزار در سال 1996 در همکاری با شرکت Sunn – تولیدکننده فرانسوی دوچرخه‌های کوهستانی - آغاز شد.
در سال 1998، اسنواسکوت مسیرهای 10 کشور را پیمود و اولین مسابقات بین‌المللی از جمله مسابقات جهانی در این رشته برگزار شد. در بسیاری از کشورها انجمن‌های ملی این نوع ورزش زمستانی شکل گرفت.
Snowscooting در دل زمستان
فنون مدیریت اسنواسکوت در مسیرهای شیب‌دار به‌مراتب دشوارتر از اسنوبورد است و باید با تجربه‌ای در اسکی کوهستانی بر آن مسلط شد. سرعتی که با این ابزار می‌توان به دست آورد بسیار بالاست و واکنش آن به تپه‌ها، چاله‌ها یا پرش‌ها می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد. اغلب اتفاق می‌افتد که در هنگام پرش، ورزشکار و اسنواسکوت از هم جدا شده و به‌طور مستقل فرود می‌آیند.
به عقیده بسیاری از علاقه‌مندان به سر خوردن در برف، اسنواسکوت شاید یکی از هیجان‌انگیزترین انواع “سرعت در سراشیبی” باشد که با درصد بالای خطر و آسیب‌پذیری شناخته می‌شود.
ابزار دیگری که شباهت به روح و سبک اسنواسکوت دارد، اسکی‌بایکینگ (Ski Biking) است. برای سر خوردن با سرعت بالا از “دوچرخه اسکی” استفاده می‌شود که چندین نام انگلیسی نیز دارد مانند Snow Bike، Skibob، Skike یا Skicycle. استفاده از آن ساده‌تر از آنچه به نظر می‌رسد بوده و در سرعت‌های بالا پایداری مناسبی دارد. این ابزار را حتی می‌توان در کارگاه خانگی ساخت.
دوچرخه برفی
اسنو-کایاکینگ
علاقه‌مندان به قایق‌سواری و گذر از آبشارها با کایاک نیز از تفریحات زمستانی بی‌بهره نمانده‌اند.
اسنو-کایاکینگ یا بوآتینگ (Snow Kayaking) نوعی سر خوردن از کوه‌های برفی با قایق‌های مخصوص کایاک است. ورزشکار داخل کایاک نشسته و یک پاروی واقعی در دست دارد که هنگام سر خوردن سریع از شیب برای هدایت استفاده می‌کند.
ویدیوهای مربوط به این سر خوردن‌ها، با سرعت‌های بالا و مهارت ورزشکاران شگفت‌انگیز هستند. این ورزشکاران با اطمینان از شیب‌های تند، پرتگاه‌ها، رمپ‌ها عبور کرده و حتی حرکات آکروباتیک انجام می‌دهند.
اسنو-کایاکینگ فعلاً قلمرو علاقه‌مندان و عاشقان این نوع ورزش افراطی است، اما چه بسا که این رشته در آینده به حرفه‌ای تبدیل شود. این ورزش در سال 2002 به‌صورت رسمی مطرح شد و اولین مسابقات جهانی آن در سال 2007 در اتریش برگزار شد.
همچنین می‌خواهیم به ورزش اسکیجورینگ بپردازیم. این نوع هیجان زمستانی در مقاله‌ای جداگانه بررسی خواهد شد.
