کتاماران ورزشی تنها یک ابزار برای گذراندن اوقات فراغت نیست. این وسیله یک افتخار ملی و بخشی از تاریخ است. وسیله‌ای آبی غیرمعمول که می‌تواند از پیچیده‌ترین شلال‌ها عبور کند و یکی از سریع‌ترین قایق‌ها در وزن خود به شمار می‌رود. این وسیله در بستر گردشگری آبی خودجوش در شوروی پدید آمد.
پوستر گردشگری شوروی
گردشگری پیاده و کوهنوردی برای مدت طولانی پیشرو بودند: کوه‌ها با قهرمانی و ماجراجویی عجین شده بودند و برای پیاده‌روی نیازی به مهارت‌های فنی خاص یا تجهیزات گران‌قیمت نبود. اما تمایل به رام کردن آب‌های سفید رودخانه‌های کوهستانی به طراحی قایق‌های جدید کمک کرد.
قایق کایاک اولین بود
اولین وسیله آبی که مستقیماً برای قایقرانی طراحی شد، قایق کایاک ورزشی بود. پیش از آن، عبور از آب‌های خروشان بسیار دشوار بود و سفرهای آبی با قایق‌های دست‌ساز فقط در حیطه ماهیگیران و علاقه‌مندان جسور یا بازی‌های پسرانه بود.
یکی از اولین قایق‌های ورزشی کایاک
ایده طراحی این قایق از مردمان شمال الهام گرفته شد و با در نظر گرفتن نیازهای گردشگران مدرن‌سازی شد. از دهه ۱۹۶۰ میلادی، گردشگران شروع به استفاده گسترده از کایاک در قایق‌رانی‌های خود کردند.
قایق‌های با چارچوب این امکان را برای گردشگران و آب‌گردها در شوروی فراهم کردند که نه‌تنها بر روی رودخانه‌های آرام جنگلی بلکه در رودخانه‌های سخت کوهستانی قایقرانی کنند، رودخانه‌هایی که جذابیت ورزشی چشمگیری داشتند.
سال ۱۹۷۴، گردشگران و آب‌گردها خودجوش
طراحی اولین کتاماران ورزشی
گردشگران و آب‌گردهای شوروی با تجهیزات دست‌ساز خود آزمایش‌هایی انجام داده و تجربه کسب کردند. جسورترین افراد تلاش داشتند که با کایاک از مسیرهای بسیار دشوار عبور کنند، اما چنین وسیله‌ای به‌طور مشخص قادر به فتح آنها نبود.
به همین دلیل، در سال ۱۹۷۷، اولین کتاماران ورزشی بادی توسط سرگئی پاپوش طراحی شد.
طرح کتاماران سرگئی پاپوش
او به همراه یک گروه از آب‌گردها برای یک سفر کایاک‌سواری در یکی از دشوارترین رودخانه‌ها، یعنی باشکائوس در آلتای، آماده می‌شد. این رودخانه حتی برای ورزشکاران حرفه‌ای امروزی که دارای تجهیزات درجه یک هستند، یک آزمون خطرناک محسوب می‌شود. حال تصور کنید وضعیت گروهی که با کایاک در این رودخانه بودند! اما انتخابی برای ورزشکاران جوان وجود نداشت: یا باید از وسیله‌های موجود استفاده می‌کردند یا چیزی جدید طراحی می‌کردند.
هدف این بود: تولید یک وسیله آبی چندنفره که مناسب اسلالوم باشد، ظرفیت بالایی برای حمل بار داشته باشد و به‌آسانی جابه‌جا شود. باید ترکیبی از قایق و کایاک ایجاد می‌شد، که در نگاه اول غیرممکن به نظر می‌رسید، اما این گردشگر خلاق شوروی از پس این چالش برآمد.
طرح و اجرای کیریلوف
او به همراه دوستانش اولین کتاماران خود را از پارچه نایلونی آغشته به لاستیک که از رده خارج بود و پارچه تشکی ساخت و آن را در آب‌های کوبان آزمایش کرد - پادگان آماخنیت. این وسیله تمام انتظارات را برآورده کرد و در سال ۱۹۷۸ گروه به باشکائوس رفت. مسیر به‌طور کامل طی شد، به‌گونه‌ای که بخشی از ورزشکاران با کایاک حرکت کردند و کتاماران‌ها وظیفه پشتیبانی را بر عهده داشتند. آن سفر معروف، پیشگام جام قهرمانی اتحاد جماهیر شوروی در گردشگری آبی شد.
کتاماران سیزوف
از آن زمان، ایده پاپوش همچنان الهام‌بخش علاقه‌مندان به قایقرانی بوده است. از اواخر دهه ۷۰، گردشگران شروع به ساخت کتاماران‌های دست‌ساز با شناورهایی از پوشش‌های برزنتی کرده‌اند که داخل آنها بادکنک‌های والیبال یا وسایل بادی دیگر قرار می‌دادند. طراحان این قایق‌ها عناصر طراحی را بر اساس نیازهای خود بهبود داده و مدل‌های جدیدتری با ایمنی و راحتی بیشتر تولید کردند.
تکامل کتاماران
از اولین سفرها با کتاماران‌ها سال‌های زیادی گذشته است. تجربه بیشتری جمع‌آوری شد، مواد جدید وارد میدان شدند، آب‌گردها با تکنیک‌های همتایان خارجی آشنا شدند و همین موضوع باعث ایجاد استانداردهای خاص برای وسایل آبی ورزشی شد.
دوخت کتاماران بادی ورزشی به‌صورت مستقل
امروزه در روسیه و کشورهای پساشوروی چندین تولیدکننده وجود دارد که در هر دو سوی منطقه اورال شناخته‌شده هستند. از جمله می‌توان به «Trion»، «Белрафт»، و «Raftmaster» اشاره کرد. علاوه بر این، در اکثر شهرها شرکت‌های محلی نیز به تولید مدل‌های گردشگری و تجهیزات قایقرانی می‌پردازند. افراد ماهر و علاقه‌مند حتی یاد گرفته‌اند که کاتاماران‌ها را به صورت دستی تولید کنند، از جمله به سفارش، بنابراین خرید یک وسیله مناسب اکنون هیچ مشکلی ندارد. این موضوع افق‌های گسترده‌ای را برای علاقه‌مندان به ورزش‌های آبی باز می‌کند و باعث می‌شود کاتامارنینگ به یک فعالیت بسیار محبوب تبدیل شود.
گاهی اوضاع به گونه‌ای است که در تعطیلات ماه مه، زمانی که اکثر افرادی که علاقه‌مند به ماجراجویی‌های آبی هستند عازم سفر می‌شوند، یافتن یک مکان خالی برای اردوگاه در رودخانه‌های پرطرفدار دشوار است.
کاتاماران امروز
کاتاماران یک وسیله نقلیه آبی پایدار و امن است که به راحتی مانند کایاک به دلیل حرکات ناگهانی تجربه واژگونی ندارد.
در حالت جداشده، این وسیله شامل قطعات منفصلی است که حمل و نقل را آسان می‌کند، و علاوه بر آن، ظرفیت بالای حمل بار به شما این امکان را می‌دهد که مقدار قابل توجهی از بار و مسافران اضافی را نیز همراه داشته باشید.
قایق بادی
سفرهای کاتگوری‌دار
برای شرکت در یک سفر کاتگوری‌دار، گردشگر باید تجربه کافی و تجهیزات مورد نیاز را داشته باشد، زیرا این فعالیت با خطراتی برای زندگی همراه است.
تمام برنامه‌ها از قبل سازماندهی می‌شوند: انتخاب رودخانه، مطالعه ویژگی‌های منطقه، تایید اعضای گروه و تهیه اسناد مسیر. جزئیات و برنامه‌ریزی دقیق بی‌دلیل نیست، زیرا دشواری‌های گردشگری آبی فقط مربوط به عبور از آب‌های پرتلاطم نیست.
مسیر کاتگوری‌دار
بسیاری از رودخانه‌ها در مناطقی قرار دارند که حتی خودروهای آفرود نیز نمی‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند، بنابراین باید تا نقطه آغازین مسیر پیاده‌راه رفت. علاوه بر این، حضور در شرایط کاملاً مستقل از هر لحاظ خود خطرناک است، زیرا گردشگران در هر موقعیتی فقط باید به خود تکیه کنند. در بسیاری از نقاط مسیر حتی امکان دسترسی به شبکه تلفن همراه برای درخواست کمک وجود ندارد و حتی اگر با امدادگران تماس برقرار شود، تضمینی نیست که آنها سریعاً به محل برسند.
با این حال، خطرپذیری ارزشمند است. افراد علاقه‌مند به سفرهای آبی پس از گذراندن یک رودخانه سخت، از هیجان لذت می‌برند و اگر سفرشان در کمیسیون برنامه‌ریزی مسیر ثبت شده باشد، گواهینامه‌ای دریافت می‌کنند که مهارتشان را تأیید می‌کند.
انتخاب درست رودخانه برای سفر ، که با سطح توانایی گروهی از شرکت‌کنندگان همخوانی دارد، بسیار اهمیت دارد.
سفر با کاتاماران‌های بادی بادبانی
بادبان‌ها از دیرباز برای افراد دارای روحیه‌ی ماجراجویی جذاب بوده‌اند. محبوب‌ترین وسیله این دسته در کشور ما کاتاماران بادی ساده و تاشو است.
این وسیله هزینه نسبتاً پایینی دارد، در حالت جداشده فضای کمی اشغال می‌کند، بنابراین به راحتی قابل حمل است و حتی می‌توان آن را در خانه روی کمد یا طبقه نگهداری کرد.
قایق بادبانی بادی
کاربرد کاتاماران‌های بادبانی در پهنه‌های بزرگ آبی است، جایی که امکان بهره‌گیری از باد وجود دارد: مخازن آب، دریاچه‌های بزرگ، و خلیج‌های دریایی. شرکت‌کنندگان در این سفرها باید مهارت مدیریت سازه‌ی بادبانی را داشته باشند که می‌توان این مهارت را در یک گردش غیرپیچیده آبی با همسفران با تجربه‌تر به دست آورد. چنین فعالیت‌هایی گزینه‌ای عالی برای تفریحات فعال هستند.
کاتاماران در حال حاضر، به عنوان یک سرگرمی فصلی، به اندازه دیگر ورزش‌ها مانند صخره‌نوردی، که می‌توان آن را در تمام طول سال انجام داد، پرطرفدار نیست. اما ورزشکاران و علاقه‌مندان به آب این مشکل را حل کرده‌اند: در شهرها استخرهای مخصوص قایقرانی ساخته شده‌اند که در زمان یخبندان رودخانه‌ها می‌توان در آنها تمرین کرد. و در فصل جدید نیز هر کسی که علاقه دارد می‌تواند توانایی‌های خود را امتحان کند.
دسترسی آسان به این سرگرمی هیجان‌انگیز باعث شده است که علاقمندان به کاتاماران روز به روز افزایش یابند. مدارس ورزشی جدیدی افتتاح می‌شوند، تکنیک‌ها و تجهیزات بهبود می‌یابد، و علاقه‌مندان مسیرهای جدید را، حتی در کشورهای دیگر، کشف و انتخاب می‌کنند. به طور خلاصه، تفریح ماجراجویانه نسل‌های قدیمی گردشگران در کشور ما به یک فعالیت جامع تبدیل شده و هر ساله محبوب‌تر می‌شود.
فهرست منابع
- “گردشگری آبی اتحاد جماهیر شوروی (فعالیت‌های ورزشی در قایقرانی)” جزوه آموزشی برای دانشجویان GTSOLIFK سال ۱۹۸۶
- “سفر با قایق‌های پارویی” بولدریف و ژموروف، انتشارات FIS سال ۱۹۷۹
- “گردشگری آبی” روماشکوف، انتشارات FIS سال ۱۹۵۷
