Turyści z Ukrainy, Rosji i Białorusi mają ogromne szczęście – ogromna liczba rzek i jezior umożliwia uprawianie turystyki wodnej w każdym regionie.
Turystyczny rafting
Ta dyscyplina rozwija umiejętność pracy zespołowej, siłę, wytrzymałość, koncentrację i opanowanie. Jako część ekoturystyki, wywiera minimalny wpływ na środowisko (o ile na potrzeby komercyjnych wycieczek nie są wysadzane koryta rzek). Celem jest pokonanie trasy składającej się z odcinka rzeki, zbiornika wodnego, jeziora lub kombinacji kilku akwenów.
Rodzaje turystyki wodnej
Ogromna liczba różnych form ekstremalnej aktywności na wodzie utrudnia stworzenie jednoznacznej klasyfikacji. W literaturze specjalistycznej do tej kategorii zalicza się wszystko: od nurkowania po wędkowanie sportowe. Skupię się na klasyfikacji według środków spływu.
Rafting
Spływy na dmuchanych pontonach zdobyły fenomenalną popularność w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat. Po raz pierwszy radzieccy wodniacy zobaczyli ponton raftingowy w 1989 roku podczas radziecko-amerykańskich zawodów „Project Raft”, gdzie ku ogólnemu zaskoczeniu zwyciężyła nasza drużyna. Powtórzyła ten sukces w kolejnym roku w USA. Od 1997 roku rafting ma swoją międzynarodową federację IRF .
Rodzaj turystyki wodnej - rafting
6-8-osobowe dmuchane pontony znacznie różnią się od innych jednostek wodnych, dlatego mają swoje techniki i metody manewrowania: punching, high-siding, low-siding, downstream flip, darksiding i inne.
Jeżeli możliwe jest dostarczenie na miejsce i późniejsze przetransportowanie pontonu, a także istnieje potrzeba zabrania dużej ilości rzeczy, dmuchany ponton to idealne rozwiązanie. Dlatego stał się ulubieńcem organizatorów komercyjnych wypraw.
Rafting w Nowej Zelandii. Można tylko pozazdrościć tym śmiałkom
Wielosobowe modele pontonów są mniej zwrotne na płytkich rzekach, trudniej nimi pokonywać zakręty i wąskie progi. Alternatywą w pewnych warunkach może być katamaran.
Spływ kajakami, kanadyjkami i kanoe
Wąskie jednostki wodne o małej pojemności ustępują popularnością raftingowi, ponieważ ich obsługa wymaga większej wprawy.
Jednoosobowe zamknięte kajaki są idealne na spokojne wody, a dla doświadczonego wioślarza także na bystre rzeki. Kajak charakteryzuje się małą ładownością oraz dużymi gabarytami, co utrudnia jego transport i użycie podczas wypraw. Szczegóły na temat podróży kajakiem znajdziesz w artykule Spływ kajakiem dla początkujących .
Kajakarstwo
Wąskie i lekkie łodzie turystyczne mają dziesiątki odmian: składane i nieskładane, dmuchane, drewniane, składane segmentowo, superlekkie i ciężkie, z możliwością instalacji żagla i inne. Łódź składana jest wygodna w transporcie, a w pozostałych aspektach nie ustępuje konstrukcjom monolitycznym. Im dłuższa i węższa jednostka, tym wyższa jej prędkość, lecz na bystrych nurtach używane są maksymalnie zwrotne i krótkie łodzie.
Otwarte kanoe są bardziej funkcjonalne i ładowniejsze niż kajaki i spływowe kanadyjki, choć ustępują im pod względem szybkości i zwrotności. Spotyka się nawet dmuchane modele, które łatwo pokonują zarośnięte zakola spokojnych rzek. W kanoe trudniej jest utrzymać równowagę, ponieważ środek ciężkości wioślarza znajduje się ponad wodą. Jednak na trasach o spokojnym nurcie mają swoje zalety: możliwość solidnego załadowania oraz przewiezienia 2-4 osób, a także stały dostęp do bagażu. Rozpoczęcie przygód z wodnymi wyprawami od kanoe to dobry wybór.
Kanoe turystyczne
Spływ na katamaranach
Na łamach tego webowego magazynu ukazała się seria materiałów poświęconych katamaranom. To pojemne pojęcie obejmuje historię turystyki wodnej całej epoki, która została omówiona w artykule Historia powstania katamaranów .
Katamaran do wypraw wodnych
Turystyczne katamarany składają się najczęściej z dwóch nadmuchiwanych gondoli na lekkiej ramie i mają 2-4 miejsca siedzące (rzadziej do 8). Do zalet tego typu jednostki pływającej należy kompaktowość po złożeniu, niewielkie zanurzenie i szybkość, ogromna różnorodność modeli oraz możliwość zabrania ze sobą ciężkiego sprzętu. Katamarany nadają się zarówno na spokojne, jak i rwące rzeki, są stabilne, bezpieczne i łatwe do transportu. Pomiędzy gondolami można zamontować pokład, postawić żagiel lub zainstalować pawęż pod silnik. Nowoczesne katamarany to najlepsza alternatywa dla pontonów.
Żeglarstwo i turystyka żeglarska
Jedną z najbardziej ekscytujących i technicznych form rekreacji jest żeglowanie przybrzeżnymi wodami mórz i po śródlądowych drogach wodnych. Aby czerpać radość z żeglowania, trzeba znać fizykę prądów i wiatru, a także stale kontrolować jednostkę.
Żeglarstwo morskie podlega Międzynarodowym przepisom zapobiegania zderzeniom na morzu ( COLREG ). Na wodach śródlądowych mogą obowiązywać analogiczne przepisy, np. europejskie reguły CEVNI.
Regaty
Nawet na canoe można postawić żagiel; Polinezyjczycy tysiące lat temu z powodzeniem podróżowali na takich jednostkach, ale nie można powiedzieć, że żeglarstwo i pływanie pod żaglami jest dla każdego. Samodzielne sterowanie łodzią, na którą wpływają trzy żywioły, nie jest dla nowicjuszy. Nawet żeglowanie przy dobrej pogodzie na spokojnych, osłoniętych wodach może być niebezpieczne – pogoda szybko się zmienia, a kontrolowanie małej jednostki nie jest łatwe.
Wniosek: jednostki do turystycznych spływów mogą być różnorodne. Najważniejsze, aby były dopasowane do trudności trasy, a uczestnicy wyprawy nie mieli trudności z ich obsługą.
W turystyce wodnej istotne jest łatwe przetransportowanie i nośność jednostki. Na przykład transport 80-kilogramowego pakunku z pontonem nie jest wygodny, jednak może on przewozić sprzęt wszystkich pasażerów. Często na miejsce startu trzeba dotrzeć pociągiem, a potem dodatkowo dojechać samochodem (w najlepszym przypadku), dlatego ważne jest, aby jednostki były składane i łatwo rozdzielały się między plecaki uczestników załogi. Pod tym względem doskonale sprawdzają się katamarany, kajaki i nadmuchiwane canoe.
Sprzęt i ekwipunek
W zależności od rodzaju jednostki pływającej, sprzęt i ekwipunek wodniaka-turysty ma swoje specyficzne cechy. Istnieje kilka szczególnie ważnych elementów osobistego wyposażenia, które są niezbędne podczas pobytu na wodzie i które warto omówić w ramach ogólnych zasad:
- Kamizelka ratunkowa. Nawet jeśli jesteś mistrzem pływania, wiry rzeczne nie będą na to zważać. W sytuacji nieprzewidzianej na rwącej wodzie, gdzie można stracić przytomność, uratować może tylko kamizelka.
- Ochrona głowy jest obowiązkowa podczas komercyjnych spływów turystycznych. Nie należy jej lekceważyć również podczas „dzikich” wypraw. Szczególnie przydatne są lekkie i wytrzymałe kaski przy pokonywaniu rwących rzek na pontonach i katamaranach.
Kaski ochronne - Pianka neoprenowa i sztormowy, wodoodporny strój są niezastąpione w dłuższych podróżach. Zanim pianki neoprenowe stały się powszechnie dostępne, popularne były grube poliestrowe spodnie dresowe, ponieważ szybko odprowadzają wodę i szybko schną. Mimo wszystko najlepszym wyborem jest odpowiednia pianka neoprenowa .
- Zamknięte, lekkie obuwie, specjalne buty wodne. Przebywanie na jednostce boso, czy zeskakiwanie z niej, jest stanowczo zakazane. Choć może to nie być oczywiste, na obuwie do spływów turystycznych nadają się używane trampki z wentylacyjnymi dziurkami. Ważne, aby w butach nie zatrzymywała się woda, a stopa była zakryta.
Buty turystyczne - Sweter i skarpety z naturalnej wełny. Na wodzie bywa bardzo zimno, a noce przy wodzie to osobny temat. Nie lekceważcie ciepłej odzieży.
- Rękawiczki do wiosłowania. Chronią przed bolesnymi pęcherzami, zwłaszcza w wilgotnym środowisku.
- Szczelne worki zip-lock, w których osobno zapakowane są ubrania na zmianę, dokumenty, zapałki, latarka, repelent, ręczniki.
- Apteczka: antybiotyk na wypadek problemów żołądkowych, paracetamol, środki opatrunkowe i tamujące krwawienie, środek antyseptyczny, preparat na oparzenia.
- Wodoszczelny plecak i śpiwór.
Więcej informacji znajdziecie w Liście wyposażenia turysty-wodniaka autorstwa Walentyna Jewstafiewa. Napisane w stylu notatek z podróży – dowcipnie i praktycznie.
Kategorie trudności rzek i trasy
Istnieją trzy międzynarodowe klasyfikacje trudności rzek: International Scale of River Difficulty (American Whitewater), wersja International Canoe Federation i Deutscher Kanu-Verband. W Rosji opracowano własną klasyfikację. Z tabelą oceny trudności przeszkód wodnych można zapoznać się w Normatywnym akcie dotyczącym turystyki sportowo-rekreacyjnej na stronie 102.
Wybór akwenu na wyprawę wodną może zakończyć się prawdziwym studiowaniem literatury tematycznej i dokumentacji. Na szczęście entuzjaści już zebrali kilka takich archiwów , z których jedno zostało opublikowane w web-zinie „Turystyka wodna Ukrainy”. W archiwum zebrano literaturę o trasach od Ałtaju po Jakucję. Wcześniej pisaliśmy o najlepszych rzekach na spływy w Rosji .
Literatura
Najlepiej jest szukać interesujących tras w starych radzieckich książkach, które są szeroko dostępne w postaci cyfrowej. Dlaczego warto sięgać po radzieckie książki o turystyce sportowej? Zawierają one mnóstwo praktycznych porad i dobrze zweryfikowanych informacji na dany temat. Kilka takich publikacji zostało wymienionych w ostatnim rozdziale.
Bezpieczeństwo podczas spływu
Przeczytałem kodeks American Whitewater Organization i okazał się on niesamowicie treściwym i precyzyjnym przewodnikiem dotyczącym bezpieczeństwa na wodach bystrych. Zachęcam do zapoznania się z kodeksem w oryginale, a poniżej przytoczę kilka szczególnie istotnych tez.
Osobista odpowiedzialność:
- Być doświadczonym pływakiem, który potrafi kontrolować się pod wodą.
- Zawsze mieć na sobie kamizelkę ratunkową i kask.
- Zachować spokój w sytuacji kryzysowej.
- Pamiętać, że rzeka: jest zimna, szybka i kryje niebezpieczeństwa pod powierzchnią.
- Nigdy nie wybierać się na spływ samotnie. Minimalna grupa to 3 osoby.
- Ocenić ryzyko.
- Praktykować samopomoc i pierwszą pomoc, w tym ratowanie z przewróconej łodzi (np. Eskimoska obrotka). Mieć jasne pojęcie o hipotermii.
- Być w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej przed startem.
- Nie lekceważyć sprzętu.
- Ponosić odpowiedzialność za podjęte decyzje, nie narażać siebie i członków grupy na niebezpieczeństwo.
- Dobrze poznać swój sprzęt pływający i trasę przed rozpoczęciem spływu.
- Ratować siebie i grupę, a nie sprzęt.
- Dbać, by unikać odwodnienia.
Przygotowania przed spływem. Przewodnik prowadzi instruktaż dotyczący bezpieczeństwa przed rozpoczęciem spływu na rzekach.
Historia turystyki wodnej w Rosji
W latach powojennych ten sektor zaczął się intensywnie rozwijać, zarówno w formie zorganizowanej, jak i niezależnej. Turystyka wodna to zjawisko charakterystyczne dla Związku Radzieckiego.
Okres “odwilży”
W latach 60., podczas tak zwanej „odwilży”, wycieczki „w poszukiwaniu mgły i zapachu tajgi” stały się szczególnie popularne. Wówczas pojawiło się wielu utalentowanych bardów, których piosenki po dziś dzień rozbrzmiewają przy ogniskach. To także okres, w którym na królującą pozycję w turystyce wodnej wkroczył kultowy składany kajak „Tajmieni”. Dzięki niemu radzieccy miłośnicy spływów chętnie eksplorowali niezliczone rzeki ZSRR – od małych leśnych rzeczek na terenach równinnych po groźne ryczące potoki przeciskające się przez góry.
Turystyka w ZSRR
Era katamaranów
Trudne trasy były niezwykle interesujące, ale przy ich pokonywaniu kajaki często okazywały się niewystarczające, co doprowadziło do powstania pierwszego sportowego katamaranu w latach 70. Jego twórcą był Moskiewski wynalazca Siergiej Papusz. Katamaran przeszedł próby na najtrudniejszych rzekach ZSRR, zdobywając znakomitą reputację. Pierwotna konstrukcja od tamtego czasu przeszła wiele zmian i dziś katamaran jest prawdopodobnie najpopularniejszym środkiem spływów w Rosji. Pomysł Papusza rozwijano w różnych kierunkach.
Zagranicznymi odpowiednikami radzieckich kajaków i katamaranów są kajaki i pontony. Kajaki pojawiły się w Rosji trochę później niż pontony. Te środki transportu zaczęto stopniowo poznawać, choć z różnym powodzeniem. Wcześniej bowiem w tej kategorii brakowało małych, sportowych łodzi – plastikowy jednoosobowy kajak, w przeciwieństwie do składanego kajaka, umożliwiał doświadczonym użytkownikom pokonywanie nawet skomplikowanych progów rzecznych.
Radzieckie katamarany
Inaczej sytuacja wyglądała z pontonami – ich obszerną przestrzeń i możliwość przewożenia dużej liczby osób w pewnym sensie zagospodarowały katamarany. Były składane, co ułatwiało ich transport, a do tego doskonale radziły sobie na różnych typach wód. Co więcej, wielu ludzi samodzielnie szyło je w domowym zaciszu. Pontony, zwłaszcza komercyjne, pojawiały się w Rosji początkowo rzadko i wyłącznie na zawodach sportowych.
Współczesna turystyka wodna
Po rozpadzie Związku Radzieckiego sektor ten przeżył trudny okres. Stracił wsparcie finansowe państwa, wiele kół i sekcji zniknęło, a ich uczestnicy musieli na jakiś czas porzucić regularne spływy, aby zmagać się z wyzwaniami lat 90.
Jednak druga strona medalu okazała się bardziej optymistyczna: najbardziej pomysłowi turyści zaczęli samodzielnie tworzyć katamarany i kajaki z dostępnych materiałów, w tym plandek samochodowych, jednocześnie wprowadzając ulepszenia do istniejących konstrukcji.
Wypoczynek na wodzie
Dostępność doświadczeń zagranicznych podróżników, rozwój nowego sprzętu i materiałów, spowodowały, że po zakończeniu okresu kryzysu turystyka wodna w Rosji szybko powróciła do rozwoju. Wykształciło się nowe pokolenie wodniaków, kultywujące tradycje starej szkoły, ale wprowadzające nowoczesne elementy, takie jak zawody i wykorzystanie nowego wyposażenia oraz jednostek pływających.
Linki i literatura
- “Wodny turystyka” E. Romaszkow, R. Piatyszew, W. Fiłatow, A. Dubrowski, 1968 r.
- “Satelita turysty” Lew Tripolski, 1959 r. Przewodniki “33 trasy”.
- “Wodne spływy sportowe: jak zarządzać ich poziomem ryzyka” Wietkin W.A., 2014 r.
- “100 wybranych tras na wyprawy kajakowe” Woronow J.B.
- “Na kajaku – po siłę” Aronow G., Goldsztejn M., 1980 r.
- “Wodne trasy ZSRR. Część azjatycka” Grigoriew W.N., Mitrofanow W.W., 1976 r.
- “Sportowe spływy tratwami” Kalichman A.D., Kolczewnikow M.J., 1985 r.
- Elektroniczna biblioteka turystyki wodnej (około 20 publikacji).
- “Wyposażenie turysty-wodniaka” W. Grigoriew, 1986 r.
