Każdy strach powinien być racjonalny i uzasadniony, aby reakcja na niego prowadziła organizm do przetrwania w optymalny sposób. Innymi słowy, strach powinien dokładnie określać stopień zagrożenia powodującego dyskomfort, nadając mu, jeśli chcemy, dokładną wartość liczbową, na co pojawi się dokładnie taka sama proporcjonalna reakcja.
Strach przed wysokością (choćby i nie panika) jest charakterystyczny dla każdej lądowej istoty biologicznej, która nie jest zdolna do latania lub szybowania, ponieważ upadek z dużej wysokości jest dla niej śmiertelny. Jednak skok z niewielkiej wysokości jest całkowicie normalny i może wywoływać raczej ostrożność. Właśnie tu przebiega granica między strachem a fobią. Każda osoba stojąca na brzegu przepaści bez asekuracji alpinistycznej odczuwa lęk przed upadkiem. Ten strach zmusza do wycofania się z brzegu.
Jeśli jednak podwyższenie jest niewielkie, na przykład stołek, lub ryzyko upadku jest całkowicie nieobecne (na przykład gdy osoba patrzy w dół przez okno dziesiątego piętra, obawiając się upadku), można mówić o fobii.
Naturalny strach daje organizmowi szansę na przetrwanie, fobia – osłabia go, czyniąc bardziej podatnym.
Co więcej, w stanie paniki, bojąc się zejść na dół, osoba często doznaje obrażeń lub ginie, spadając lub skacząc.
Jeśli interesujesz się alpinizmem, z pewnością zainteresuje Cię, jak wiązać węzły alpinistyczne . Najważniejsze węzły używane w tej dziedzinie.
Opowieść o najlepszych ściankach wspinaczkowych w Moskwie znajdziesz na tej stronie .
Co to jest akrofobia?
Strach przed wysokością, który przerodził się w fobię, nazywany jest akrofobią. Jest to jeden z najczęściej występujących lęków, dotykający prawie 10% populacji (4% kobiet i około 5% mężczyzn). Co dziesiąta osoba – to naprawdę sporo.
Z tą fobią trzeba walczyć, ponieważ z czasem potrafi się zwiększać, a u starszych ludzi dodatkowo dochodzi obawa przed złamaniami. Z czasem może pojawić się „strach przed strachem”, czyli coraz bardziej unikamy tego, czego się boimy. Życie może stać się nie do zniesienia, pogarszają się relacje z bliskimi, niemożliwe staje się podjęcie pracy, a nawet wyjście z domu, na przykład zejście po schodach na ulicę. Czasem panika ogarnia również wtedy, gdy osoba cierpiąca na akrofobię stoi bezpiecznie na ziemi i widzi kogoś na wysokości (sąsiada na balkonie, kota na dachu itp.). Wtedy człowiek wyobraża siebie na ich miejscu i boi się upadku. Taki lęk może sprawić, że życie stanie się zupełnie nie do zniesienia, zamieniając je w jedno ogromne samoograniczenie i utratę wolności.
Objawy
Akrofobia objawia się zawrotami głowy, nudnościami, paniką, usztywnieniem lub drętwieniem rąk, drżeniem oraz zdradzieckim ugięciem nóg. Mogą wystąpić napady duszności, pocenie się lub zadyszka, tachykardia, nadmierne wydzielanie śliny lub wręcz przeciwnie – suchość w ustach. Są to widoczne objawy wegetatywne strachu. To po prostu niekontrolowana hormonalna panika i „hipnotyzacja” wysokością. Pojawia się obsesyjne pragnienie trzymania się czegoś lub kogoś, zanika umiejętność jasnego myślenia, wyraźnego mówienia, a także normalnej reakcji na otoczenie. Czasem pojawia się nieodparte pragnienie spadnięcia lub skoku w dół, co nie ma nic wspólnego z samobójstwem. Wręcz przeciwnie, to strach przed śmiercią. Niektórzy boją się stracić kontrolę nad sobą i skoczyć z wysokości, inni boją się utraty równowagi i upadku – co zresztą może się zdarzyć, jeśli nogi są sztywne ze strachu. Kiedy osoba stoi, lęk wysokości staje się silniejszy niż w pozycji siedzącej lub leżącej. Obracanie głowy nasila akrofobię, dlatego wiele osób stara się „zastygnąć” w miejscu i patrzeć w jedną stronę.
Osoby, których nie przeraża wysokość, mogą zainteresować się lotami na motoparalotni .
Więcej o rodzajach motolotni dowiesz się tutaj .
Jeśli natomiast preferujesz narty, warto przeczytać o ośrodkach narciarskich na Białorusi: /pl/mountains/skiing-snowboarding/belarusian-ski-resorts/
Przyczyny powstawania akrofobii
Wcześniej sądzono, że przyczyną takiego lęku jest słaby aparat przedsionkowy lub wczesne traumatyczne doświadczenie związane z upadkiem lub strachem przed wysokością. Obecnie udowodniono, że jest to prawie wyłącznie cecha genetyczna i wrodzona, która może nie mieć związku z aparatem przedsionkowym. Równowaga ciała opiera się na precyzyjnej współpracy aparatu przedsionkowego, oczu, przewodzących szlaków nerwowych, śródmózgowia oraz móżdżku. Przy braku synchronizacji lub opóźnieniu sygnałów “widzę” i “czuję” do mózgu docierają sprzeczne informacje, co powoduje zakłócenia. Jeśli dodatkowo mięśnie reagują z nieprawidłowym opóźnieniem, system równowagi zostaje jeszcze bardziej zaburzony.
Leczenie akrofobii
Jeśli lęk wysokości jest łagodny, można go przezwyciężyć samodzielnie poprzez stopniowe przyzwyczajanie się do przebywania na wysokości, z czasem rezygnując z zabezpieczeń. Ważne jest świadome zwalczanie strachu i udowadnianie sobie, że wysokość krzesła czy taboretu nie jest śmiertelnie niebezpieczna. Pomóc mogą ćwiczenia oddechowe i joga, które uczą kontrolowania układu wegetatywnego oraz szybkiego gaszenia paniki. Można skupić wzrok na jakimś przedmiocie i patrząc na niego bezpośrednio, oceniać sytuację innymi częściami pola widzenia. To może zmniejszyć lęk i dyskomfort, pomagając w uspokojeniu się. Taki „kotwiczający” obiekt powinien znajdować się w odległości nie większej niż 25 metrów i najlepiej na tej samej wysokości.
Dobry efekt mogą dawać, paradoksalnie, gry komputerowe typu „chodzone-strzelanki”, w których gracz identyfikuje się z postacią, biega, skacze i spada z wysokości – bez konsekwencji.
Podobnie filmy grozy wzmacniają układ nerwowy, a oglądanie filmów przedstawiających skoki i akrobacje na dużej wysokości (na przykład w filmach związanych ze sztukami walki) lub skoki ze spadochronem może pomóc w przezwyciężaniu lęku wysokości. Logiczne rozbicie strachu przed wysokością na jego komponenty pozwala zwalczyć go po kolei.
Leczenie ciężkich form lęku wysokości wymaga pomocy wykwalifikowanego psychologa. Specjaliści uczą pacjentów technik relaksacji, kontroli swojego stanu psychofizycznego oraz blokowania strachu. Istnieją metody terapii poznawczo-behawioralnej, które nie wymagają stosowania leków. Po nauczeniu się kontrolowania lub przynajmniej łagodzenia strachu na poziomie hormonalnym, rozpoczynają się ćwiczenia związane z wysokością. Po wywołaniu uczucia lęku, redukuje się go siłą woli do poziomu zerowego stresu. Proces leczenia trwa do momentu całkowitego ustąpienia strachu. W rzeczywistości jest to ten sam proces co samodzielne ćwiczenia, jednak z fachowym wsparciem. Czasem trwa to kilka miesięcy, ale wynik jest zawsze osiągalny, a lęk ustępuje.
Leczenie akrofobii za pomocą leków jest praktycznie niemożliwe. Można jedynie wspierać stan psychiczny środkami farmakologicznymi, nieznacznie zmniejszać poziom lęku i poprawiać pracę mózgu.
